نگاهی به فرایند آموزش و پرورش ( جریان یاددهی – یادگیری ) - تدریس فعال

بسم الله الرحمن الرحیم

نگاهی به فرایند آموزش و پرورش ( جریان یاددهی – یادگیری )

                    (    به تاریخ سی ام آبان ماه سال یکهزارو سیصد و هشتادو شش شمسی 30 / 8 / 1386 )

مقدمه

     ارتباط دو جانبه و تعامل بین یاد دهنده و یاد گیرنده ، فرایندهای یاددهی – یادگیری را به وجود می آورد . پروسه یاددهی و یادگیری ، هرچند که با هم ارتباط نزدیک دارند ، ولی یکسان نیستند . در نظام کنونی آموزش و پرورش بر امر یادگیری تأکید می گردد و شیوه یادگیری دانش آموز محور ، یا یادگیری فعال را دارای اهمیت شایان می پندارند . در فرایند یادگیری فعال ، « چگونه آموختن » و همکاری و همفکری و رابطه دو سویه بین معلم و فراگیران مورد نظر است ، لذا ، انتقال صرف اطلاعات و دانسته ها از معلم به دانش آموز ، مردود گردیده و معلم در جایگاه راهنمای آموزشی ، در کنار دانش آموزان و تسهیل کننده یادگیری ها به شمار می آید . در نظام تعلیم و تربیت کشور ما ، فرایند یاددهی – یادگیری به تحول بنیادین نیاز دارد ، تا بینش و نگرشی تازه در معلمان و دست اندرکاران طراحی و تدوین برنامه ها در زمینه یادگیری های اصیل و معنادار پدید آید .

آسیب شناسی و ویژگی های بازدارنده در حوزه یاددهی – یادگیری

     در حوزه فعالیت های یاددهی – یادگیری و روش های تدریس کنونی نظام آموزش و پرورش کشور ما ، به آسیب.های چند به شرح ذیل می توان اشاره کرد :

     الف ) فقدان فرصت مناسب اظهار نظر ، پرسش گری و نقادی دانش آموزان در فرایند های یاددهی – یادگیری ؛

     ب ) بی اعتنایی و کم توجهی به علاقه مندی ها و نیاز های فراگیران در عرصه فعالیت های یاددهی – یادگیری ؛

     پ ) نبود بستر و زمینه مناسب برای کنجکاوی و تحرک فراگیران و بسط یادگیری ها ؛

     ت ) فقدان زمینه مناسب برای توجه به « انگیزش درونی » یادگیرنده در فرایند فعالیت های یاددهی – یادگیری ؛

     ث ) نبود زمینه مناسب برای انتخاب در یادگیری ها و مقطعی بودن آموزش ها ؛

      ج ) پرهیز از تجربیات مستقل یادگیری ، فضای آموزشی بسته و محدود کننده اعتماد به خود برای فعالیت های یادگیری دانش آموزان ؛

     چ ) تأکید بر یادگیری های سطحی ، حفظی و انتقال معلومات به جای تأکید بر معنادار شدن یادگیری و عدم وجود انعطاف در یادگیری ؛

پیشنهادهای راهبردی :

1 – ایحاد تحول و دگرگونی درنظام برنامه های درسی به سمت فرایند مداری ، باز بودن بر روی تجربیات تازه دانش آموزان ، تقویت مهارت های تفکر و حل مسئله .

2 – ایجاد تحول در برنامه های آموزش معلمان بر مبنای رویکردهای جدید یاددهی – یادگیری و کسب صلاحیت های حرفه ای بالاتر .

3 – تجدیدنظر و بازنگری برنامه های درسی و آموزش های دوره عمومی و متوسطه از طریق توجه به آموزش پایه با کیفیت با تأکید بر جامعیت یادگیری های شناختی ، مهارتی ، کسب صلاحیت های اساسی زندگی ، برقراری ارتباط اجتماعی ، کاربرد فناوری اطلاعاتی و ارتباطی ، توسعه روابط فرهنگی و انسانی و یکپارچگی آموزش ها .

3 – سازگارسازی برنامه درسی و موقعیت های یادگیری با توجه به تحولات و تغییرات در دانش آموزش و پرورش جهانی در قالب برنامه درسی ملی و تلفیق دیدگاهی مطلوب برنامه درسی .

4 – ایجاد زمینه در برنامه درسی و فرصت مناسب در فرایند یاددهی – یادگیری برای انتخاب گری ، نقشه کشی کاوشگری و حل مسئله ، دنبال کردن پروژه ها و طرح ها توسط دانش آموز ، تأکید بر تقویت تصمیم گیری ، پذیرش خود و کسب نگرش مثبت به توانایی های خود 

5 – ایجاد فرصت برای تفکر خلاق و تفکر نقاد در برنامه درسی و فرایند یاددهی – یادگیری ، تأکید بر توسعه یادگیری ها و هوش چندگانه .

6 – تحول و تغییر در جهت گیری برنامه های درسی به سمت دیدگاه های مبتنی بر رشد شناختی ، رشد اجتماعی و رشد انسانی ، تحول در نظام برنامه ریزی درسی در جهت توجه به فرصت های یادگیری مناسب در برنامه های درسی  

                                                               و من الله التوفیق و علیه التکلان       

                                                                        «  فتح الله حسابی »